حاج صادق؛ عالمی خدمتگزار و پرتلاش

به گزارش نویدشاهدگیلان؛ جانباز شهید آیت الله "حاج صادق احسانبخش" سوم اردیبهشت 1311 در خانواده ای مذهبی در روستای لیف شاگرد از بخش تولمات شهرستان صومعه سرا دیده به جهان گشود. او تحصیلات خود را در علوم پایه در مکتب و کلاس ششم را در تولم شهر به پایان برد و پس از آن در سال ۱۳۲۲ وارد حوزه علمیه رشت شد. آیت الله احسانبخش (ره) پس از گذراندن دوره مقدمات و سطح در این حوزه زیر نظر اساتیدی چون آیت الله ضیابری، عربانی، بحرالعلوم و مدرس برای ادامه تحصیل در ۱۳۲۷ وارد حوزه علمیه شهر مقدس قم شد و دروس خارج، فقه و اصول را در این حوزه زیر نظر اساتیدی چون حضرت امام خمینی (ره) و آیات عظام بروجردی، گلپایگانی، صدوقی، مجاهد تبریزی، لاکانی، نوری همدانی، طباطبایی، مرتضوی، لنگرودی و سایر اساتید فراگرفت. ایشان همچنین با دریافت مدرک لیسانس در رشته الهیات و حقوق قضایی و تاسیس چند مدرسه در رشت شاگردان زیادی را در این مدارس تعلیم داد. وی سابقه زیادی در مبارزه با طاغوت داشت، بطوری که بارها توسط ساواک دستگیر و مورد بازجویی قرار گرفت و از سال ۱۳۴۳ بمدت سه سال ممنوع المنبر و ممنوع الخروج از کشور گردید و در این مدت بطور مخفیانه به مبارزات خود ادامه می داد و نقش زیادی در حرکت مردم بویژه نسل جوان در برپایی راهنمایی ها در شهرهای مختلف گیلان داشت.

آیت الله احسانبخش در سال ۱۳۵۸ از سوی حضرت امام خمینی (ره) کنترل سفارت خانه ها و کنسولگری های ایران در پاکستان، هند و بنگلادش را برعهده گرفت و در پائیز ۱۳۵۹ با حکم صادره از سوی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به عنوان نماینده حضرت امام در گیلان و امام جمعه رشت منصوب شد. وی در ۲۶ فروردین ۶۱ به هنگام اقامه نماز در مسجد کاسه فروشان رشت در محراب عبادت توسط عوامل مزدور و منافق ترور و دچار مصدومیت شدید گردید که بعنوان «شهید زنده محراب» لقب گرفت و علیرغم بیش از ۷۰ درصد جانبازی همچنان در سنگر خطابت جمعه به ارشاد و هدایت مردم پرداخت و به این هم اکتفا نکرد و در سنگر نویسندگی با نوشتن ده ها کتاب همچنان به خدمت برای پیشبرد اهداف متعالی اسلام ادامه داد.

آیت الله احسانبخش ۵۲ جلد کتاب در زمینه های مختلف تاریخی و علوم دینی منتشر شده که مجموعه ۳۵ جلدی «آثارالصادقین» از مهمترین آثار وی است. تفاسیر سوره های قیامت، کهف، اسرا، نحل و یوسف و همچنین نفش دین در خانواده، خوارج، مواعظ رمضان، انقلاب اسلامی در گیلان، شخصیت های بزرگ گیل و دیلم، فلسطین و مردم فلسطین و خاطرات صادق از دیگر آثار زنده یاد آیت الله احسانبخش است.

آیت الله احسانبخش تمامی طول عمر خود را در راه ترویج دین و نشر فرهنگ و معارف اسلامی سپری کرد و منشا خدمات ارزنده ای در حل مشکلات مردم و کمک رسانی به آنها بود و در دوران دفاع مقدس نیز با حضور فعال در جبهه های جنگ مایه دلگرمی رزمندگان اسلام بود، چنانکه مقام معظم رهبری فرمودند:

«حضور او در جبهه های دفاع مقدس و پشتیبانی بی دریغ او از رزمندگان دلاور و گیلان از یادگارهای فراموش نشدنی آن دوران پرافتخاراست و آثار ماندگار او در رشت و سایر شهرهای گیلان موجب نام نیک همیشگی اوست.»

جانباز شهید آیت الله احسانبخش سرانجام ساعت ۱۵،۳۰ دقیقه روز دوشنبه چهاردهم خرداد ماه ۱۳۸۰ همزمان با دوازدهمین سالروز ارتحال معشوق و مقتدایش رهبرکبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) پس از گذشت ۲۶ روز از بستری شدن در بیمارستان خاتم الانبیا تهران به دلیل بیماری و نارسایی کلیوی در سن ۷۱ سالگی دعوت حق را لبیک و به سوی معبود خود شتافت.

او که در آخر ماه های زیستنش در کلامی جاودانه که حکایت از حضور عارفانه داشت در پیامی به حجت الاسلام گلپایگانی رئیس دفتر مقام معظم رهبری گفت:

سلام مرا به آقا برسان و از طرف من به ایشان بگو «سالها برای ورود و مقدم مبارکت به سرزمین گیلان چشم به راه هستم و راضی نباش که من بمیرم و شما را در این استان ندیده باشم» 

توگویی سفر غیرمنتظره مقام عظمای ولایت به گیلان گویای این بود که در یک ارتباط معنوی به این آگاهی راه یافته بود که وداع آخر را با آن عارف وارسته داشته باشد و چقدر پرشکوه و با عظمت مردم قدرشناس گیلان با آن عزیز سفر کرده وداع نمودند. در روز تشییع پیکرپاکش که از قضا با سالروز تشییع پیکر پاک حضرت امام (ره) مصادف بود و توجه به این نکته ظریف که روز رحلت این عالم ربانی با روز ارتحال حضرت امام (ره) و روز تشییع پیکر پاکش با روز تشییع پیکر پاک امام راحل (ره) تقارن یافته از دیدگاه بسیاری از نکته سنجان گویای این واقعیت است که عشق و ارادت به امام و ولایت، در تمام وجود او عجین شده بود. از این رو در روز ارتحال ملکوتی مرا و مقتدایش به ایشان پیوست همه شاهد اقیانوس بیکران جمعیتی عزادار و ماتم زده بودیم که همه آمده بودند برای آخرین بار با امام جمعه محبوبشان وداع کنند و به او بگویند که ای پدر دلسوخته ما، ما هرگز محبت ها و خدمات صادقانه ات را از یاد نخواهیم برد و این حضور تاریخی وصف ناپذیر که گیلان هیچوقت چنین تشییع با شکوهی را به خود ندیده بود، بار دیگر عشق و ارادت مردم ولایت مدار خطه میرزاکوچک قهرمان را به رهبری انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی و مقام رفیع روحانیت نشان داد و مردم عملا اثبات کردند که خدمتگزاران خود را از اعماق دل دوست دارند و هیچوقت زحماتشان را از یاد نخواهند برد و به تحقیق می توان گفت:

مردم گیلان در بهار ۱۳۸۰ دو حماسه بزرگ و جاودانه خلق کردند که در تاریخ قطور افتخارات این مرز و بوم همیشه ماندگار خواهد بود و آن اینکه یکبار در اردیبهشت ماه از سلاله پاک حضرت فاطمه زهرا(س) یعنی مقام معظم رهبری در تشریف فرمایی به گیلان استقبال بسیار پرشکوهی بعمل آوردند و بار دیگر در نیمه خرداد ماه با نماینده محبوب آن بزرگوار در گیلان مرحوم آیت الله احسانبخش وداع کردند. وداعی تاریخی که به هیچ وجه آن جمعیت انبوه و ابراز احساسات بی شائبه مردم قابل توصیف نیست.

در اینجا ابتدا به فرازی از سخنان ارزنده آیت الله محمدی گیلانی ریاست محترم دیوانعالی کشور که در سومین روز ارتحال آیت الله احسانبخش در مصلای رشت این یادگار همیشه جاودانه امام جمعه محبوبمان ایراد فرمودند اشاره و سپس با فرازی از وصیت نامه آن عزیز سفر کرده سخن را به اتمام می رسانیم.

آیت الله محمدی گیلانی با اشاره به سجایای اخلاقی منحصر به فرد آیت الله احسانبخش اظهار داشتند:

«... من از کجای ارزشهای او باید شروع کنم که بتوانم آن را به جای قابل قبول و خداپسندانه ای ختم کنم... در مسیر علمی تا تحصیلات عالی دانشگاهی در رشته حقوق اسلام و معقول و منقول را از روستایی که مدرسه نداشت طی کرد، در مسیر فقهی به خبره ای بزرگ تبدیل شد و عضو مجلس خبرگان رهبری اول و قانون اساسی بود. در محور جمعه و جماعات به اصل محتوای غنی و مطالعه کارشناسی، خطبه هایش یکی از سه نماز جمعه قوی کشور(بعد از تهران و قم) را تشکیل می داد. » 

آیت الله احسانبخش (ره) در بخشهایی از وصیت نامه پرمحتوی و آموزنده خویش آورده اند:

«... ای خدای کریم حالا که به سوی تو در سرای دیگر می آیم مرا پیش خلایق آخرت رسوا مساز و چون دنیا برایم ستاری کن. خداوندا راه دشوار است و مدت طولانی و حساب تو را پس دادن بسیار مشکل. اگر تو نبخشی به که پناه برم... خداوندا دوستان من شربت شهادت یکی پس از دیگری نوشیدند. خداوندا چه میشود این توفیق را هم نصیب من سازی. خداوندا اگر زحمات من و فعالیت های من در اسلام مورد رضایت تو قرار گرفته چه میشود مرا هم مفتخر به شهادت کنی...سخنی با مردم: از روحانیت فاصله نگیرید و پیروی از روحانیت و رهبریت را وظیفه شرعی خود بدانید و از تفرقه و جدایی برحذر باشید. از ظلم و احتکار و گرانفروشی اجتناب کنید. نسل جوان را به عنوان آینده انقلاب تحویل بگیرید. »